İlk kez anne baba olanlar için en zor olan bebeğin yeni fark edilen bir davranışının veya bebekle ilgili yaşanılan her yeni olayın bebeğin olağan bir hali mi yoksa bir hastalığın belirtisi olabileceği duygusudur. Bazı belirtiler anne babayı korkuttuğu halde tamamen sağlıklı bebeklerde görmeyi beklediğimiz şeylerdir. Örneğin sırtta, kuyruk sokumunda morluklar, ilk 4 ayda olan geçici kaymalar, hıçkırık, hapşırık…
Ama bazı ciddi problemler belli belirsiz, müphem belirtilerle başlar ve çok kısa sürede bebekte önemli sorunlar oluşturabilir.
Unutulmamalıdır ki, bebek ne kadar küçükse hastalıklar o kadar hızlı, o kadar sinsi seyredebilir.
BEBEK BAKIMININ TEMEL İLKELERİ
Bebeklerde doğumdan itibaren kesinlikle kundak yapılmamalıdır. Kundak kalça çıkığı riskini arttıran en önemli faktördür.
Bebeklerde pudra kullanılmamalıdır.
Bebeğinizin gözüne, kulağına, burnuna anne sütü damlatılmamalıdır.
Bebeklerin oda sıcaklığı 20-24 C arasında tutulmaya çalışılmalıdır. Bu amaçla bebek odasında bir termometre bulundurulması uygundur. Bebeğin giysileri ortam ısısına uygun, kendimizin rahat ettiği giysi kalınlığından en fazla bir kat daha kalın olmalıdır.
Göbek, kordon düştükten 3 gün sonraya kadar uygun bir antiseptik solusyonla temizlenmeli ve alt bezi içinde kalmayacak şekilde bezlenmelidir. Göbek kordonu genellikle 1-2 hafta içinde düşer. Bazen düşmesi 4. haftaya kadar uzayabilir. Göbek kordonu düştükten sonra akıntı, kanama, göbek çevresinde kızarıklık ve ısı artışı gözlenmeli, oluştuğunda ise hekime başvurulmalıdır.
Bebeklerde başın üst kısmında bıngıldak denilen yumuşak bir bölge vardır. Bıngıldak 8-18 aylarda kapanabilir. Bıngıldağın çok büyük, çok küçük, bombe yada erkenden kapanması normal olabileceği gibi bir takım hastalıkların belirtisi de olabilir. Bıngıldaklara parmakla dokunmak bu bölgenin temizliğini yapmak bıngıldağa ve ya beyin dokusuna zarar vermez.
Bebeklerde konak adı verilen pullanma gösteren kabuklar görülebilir. Konak görüldüğünde bebek yağı ile ovularak yumuşatılmalı, yağ 4-6 saat kafa derisinde bırakıldıktan sonra saçlar taranarak yıkanmalıdır.
İlk 4 ay bebeklerin gözlerindeki kayma normal olarak kabul edilebilir. Devam ediyorsa hekime başvurulmalıdır
Bebeklerin gözyaşı kanalları tam olarak açılmadığından gözlerde sulanma ve çapak oluşabilir. Çapak oluştuğunda göz pınarlarına masaj yapılması , kaynatılmış ılıtılmış su ile temizlenmesi, hekim uygun görürse antibiyotikli damla ve pomatların kullanılması yeterlidir.
Bebeklerin burun kanalı dar olup solunum daha çok burun yolu ile sağlanmaktadır. İlk aylarda görülen burun tıkanıklığı fizyolojik olup ihtiyaç duyulduğunda serum fizyolojik içeren burun damlaları kullanılabilir. Kuru ortamlarda radyatörlere su kabı konulması rahat solunuma yardımcı olacaktır.
İlk aylarda bebeğin ağzının içinde, yanaklarında, dilinde, mantarların oluşturduğu pamukçuk enfeksiyonu görülebilir. Pamukçuk oluştuğunda karbonatlı su ile temizlenmesi ve uygun ilacın kullanılması gereklidir. Aksi takdirde bebek ağrıdan ötürü anne sütünden uzaklaşabilir.
Kulak temizliği için dış kulak yolunun kurulanması, görülebilen kulak kirlerinin kulak temizleme çubuğu yardımıyla alınması yeterlidir.
İlk günlerde siyah, yeşilimsi, kahverengi olan kaka daha sonraları bebeğin sindirim sisteminin beslenmeye uyum göstermesiyle altın sarısı, hardalımsı görüntü alır. Mama ile beslenen bebeklerde ise kahverengi kokulu ve katı kaka oluşur. Anne sütü ile beslenen bebekler bazen günde 8-12 kez bazen 5-6 günde bir yapabilirler.
Bebeklerin alt temizliği çok önemlidir. Temizlik aksadığında kısa sürede ciddi pişikler oluşabilir. Bu nedenle bebeklerin alt arı sık sık değiştirilerek uzun süreli çiş yada kaka temasına izin verilmemeli, temizlik sonrası cildi koruyucu kremler sürülmelidir.
Banyo doğumdan itibaren her gün yaptırılabilir. Ancak göbek kordonu düşünceye kadar göbek bakım ve temizliği özenle sürdürülmelidir. Banyo sırasında oda ısısı 25 C civarında, banyo sıcaklığı ise 36-37 C civarında yada dirsek ile rahatça dokunabileceğimiz ısıda olmalı, haftada 2-3 kez den fazla sabun ve şampuan kullanılmamalıdır. Banyo yazları her gün, kışları günaşırı olabilir. Banyo sırasında bebeğin tüm kıvrım bölgeleri iyice kurulanmalı, ardından cilde krem sürülmelidir.
Bebeğin giysileri toz sabun ile yıkanmalı, deterjan kullanılmamalıdır. Giysiler yumuşak, vücudu sıkmayan türden olmalı, giysi bağlarının düğümleri yatırıldığında vücuda batmamalı, çorapları sıkmamalı gerekirse lastikleri kesilmelidir.
Her anne baba evinde kolayca kullanabileceği bir beden derecesi bulundurulmalı ve ateş ölçmeyi öğrenmelidir. Ateş kabaca makattan ölçümlerde 38,2 C , koltukaltı ölçümlerde ise 37,2 C’ye kadar normal olarak kabul edilir.
